Bestuurders
Moraal bij Bestuurders is van groot belang voor goed bestuur (corporate governance) bij ondernemingen.
Bestuurders staan onder druk van de volgende belangen:
- Ondernemingsbelang
- Aandeelhoudersbelang
- Eigen belang
Ondernemingsbelang
Van bestuurders wordt verwacht dat zij de belangen van de onderneming op de korte en lange termijn dienen. Het gaat dan om de continuïteit van de onderneming en winstmaximalisatie. Winstgevendheid op korte termijn staat vaak op gespannen voet met winstgevendheid op de lange termijn. Een aantal voorbeelden: Door het uitknijpen van werknemers is het mogelijk om de winstgevendheid op korte termijn te vergroten maar de vraag is of dit ook de winstgevendheid op de lange termijn dient. Maar het (te) goed belonen van werknemers zorgt er aan de andere kant weer voor dat de (toekomstige) winstgevendheid lager is. Het aannemen van goedkope werknemers is op de korte termijn goed voor een hogere winst maar gaat op de lange termijn ten koste van de kwaliteit en dus ook weer de winst. Het wordt van bestuurders verwacht dat zij een optimale weging maken en de juiste keuze maken zodat de continuïteit maar ook geen goede winstgevendheid is gewaarborgd.
Aandeelhoudersbelang
Aandeelhouders willen maar 2 dingen: Dividend en een snel stijgende beurskoers. De beleggingshorizon van de beleggers is de afgelopen jaren steeds korter geworden. Beursfondsen moeten leveren in de vorm van dividend en een stijgende beurskoers en de bestuurders moeten daarvoor zorgen. Bestuurders mogen best gigantische bonussen krijgen als zij de lusten van de aandeelhouders maar bevredigen en een beetje snel! Omdat bestuurders gevoelig zijn voor gigantische beloningen, macht en status zijn zij bereid de aandeelhouders op hun wenken te bedienen waardoor het ondernemingsbelang op een tweede plaats staat. Ook het algemeen belang van een betrouwbare jaarrekening staat bestuurders soms in de weg om de gewenste winstcijfers te presteren. Daarom hanteert zij verslaggevingsregels zeer creatief, wat aandeelhouders niet uitmaakt, zolang er maar dividend wordt betaald en de beurskoers maar stijgt.
Eigen belang
Het eigen belang wordt hier niet gezien als het belang van de gehele onderneming. Ondernemingen als rechtspersoon hebben namelijk geen belangen. Wie er wel belangen hebben, dat zijn de bestuurders die voor de onderneming werken. Bestuurders zijn net mensen en willen graag binnen een zo kort mogelijk tijd, zoveel mogelijk geld te verdienen. Hiermee is het eigen belang nauw verbonden met het eigen belang van de accountant en de commissarissen. Als de accountant en de commissarissen het bestuur haar gang laat gaan dan laat het bestuur voor veel geld de accountant en de commissarissen hun gang gaan. Accountants, Bestuurders en Commissarissen zijn vaak een drie-eenheid die elkaars belangen begrijpen en door vertrouwdheid hun kritische blik zijn verloren of gewoonweg niet hebben. Een stukje pure ruilhandel waarbij de belangen van het maatschappelijk verkeer buitenspel staan.